“Moeders met geldzorgen hebben vaak ook problemen met hun kinderen en dan krijgen ze een coach toegewezen, vanuit een wijkteam of vanuit de ggz, die opvoedkundige tips gaat geven. Ik word daar helemaal kriegel van, ga gewoon de afwas voor ze doen ofzo. Ik heb een paar van die dossiers ingezien en daar gaan duizenden euro’s naartoe. Geef die moeders dat geld, daar hebben ze veel meer aan. Dat soort adviezen zijn vaak nog moraliserend ook. De coaches weten het beter want zij hebben ervoor doorgeleerd, terwijl ze vaak weinig of niets van de omstandigheden in een gezin afweten.” (interview met huisarts en straatarts Michelle van Tongerloo in de Volkskrant, 19 augustus 2022)
Integrale kosten zijn een begin van een manier om ervoor te zorgen dat je niet binnen 1 systeem kunt optimaliseren zonder rekening te houden met het geheel. Uiteindelijk gaat het om het optimaliseren van het gehele systemen en niet optimaliseren op onderdelen zoals inkomen, beschikbaarheid van elektriciteit, bezit, … . Optimaliseer dus op zaken als grondstoffen, ruimte, geluk, gezondheid, …
Kosten moeten de werkelijke kosten over de gehele linie reflecteren (van wieg tot graf en daarbuiten, binnen en buiten onze landsgrenzen). Deze kosten zijn de integrale kosten. Daaronder vallen o.a.:
- grondstoffen uit de aardbodem (onvervangbaar)
- transport (voor creatie, voor verkoop, na verkoop, tijdens gebruik, na gebruik)
- gezondheidsimpact voor, tijdens en na gebruik
- energieverbruik tijdens het maken, gedurende het gebruik en meegenomen
- invloeden op het leefklimaat en natuur
- afval tijdens creatie
- hergebruik nadat het product gebruikt is
- invloed op geluk voor de mensheid
Dit is het tegenovergestelde van b.v. extractie-kapitalisme waar een deel van de kosten (grondstoffen in de grond, mensen uitbuiten) niet meegenomen worden. Ook wordt er door producenten weinig betaald voor afval (denk b.v. aan kolencentrales in polen), slavenarbeid en chemisch afval bij de fabricage van kleding, impact van drugsverslaafden voor zichzelf en de samenleving.
Integrale kosten kun je niet alleen uitdrukken in euro’s. Het is een denkfout de waarde van alles uit te drukken in geld: een getal op een rekening. Wat heb je aan een groter getal op een rekening als de wereld onleefbaar is, de lucht giftig is? Wat is de waarde in euro’s van een herinnering? Wat zijn de kosten in euro’s van het uitsterven van diersoorten? Wat zijn de kosten van grondstoffen (b.v. bepaalde weinig beschikbare metalen) in een product als daarmee de grondstof opraakt (niet meer terug te winnen is, b.v. omdat het oplost in de zee).
Wanneer we over 10.000 jaar meer in evenwicht leven, putten we geen grondstoffen uit. Dan wordt b.v. alles uit de levende natuur gewonnen, uit een bron van zonne-energie gemaakt en getransporteerd, en wanneer het product op is, gaat het weer de keten in (recycling). Recycling kan b.v. ook zijn dat we bamboe voor een constructie gebruiken, en na het afbreken dit laten verteren (tot CO2 en voedingsstoffen voor planten).
In plaats van geld kun je kunt de integrale kosten & baten uitdrukken in zaken als:
- gebruikte aardoppervlakte
- benodigde hoeveelheid schoon water
- benodigde grondstoffen van elke soort (herwonnen binnen 100 jaar) – denk b.v. aan gewassen.
- benodigde grondstoffen van elke soort (niet herwonnen binnen 100 jaar) – denk b.v. aan olie uit olievelden die lang geleden ontstaan zijn.
- effect op gezondheid van mens, dier en vegetatie
- effect op levensvreugde
- afval/uitstoot – denk b.v. aan CO2 voetafdruk
- …
Wanneer je naar de gehele keten kijkt, volgt:
- Preventie is goedkoper dan correctie, bijvoorbeeld:
- polderen zorgt voor besluiten die beter gebalanceerd zijn en beter gedragen worden
- preventieve zorg scans
- leren van fouten die op andere plekken (in de wereld, bij andere zorginstellingen, …) gemaakt worden.
- De overheid werkt alleen aan of betaalt alleen zaken die duidelijk een toegevoegde waarde hebben voor de samenleving, de natuur en de impact op de wereld.
- Tegengaan van verdiensten op zaken die weinig, niets of nog minder toevoegen aan de samenleving t.o.v. de werkelijke kosten: persoonlijk gewin over de rug van de samenleving. B.v. flitshandel op de beurs, onzin-verzekeringen, booking.com die 15% van alle vakanties afroomt omdat ze veel reclame aan Google betalen om bovenaan te komen op de zoeklijsten → monopolie.
- Zaken die je niet meer kunt her-verkrijgen op “ruimteschip” aarde zijn van nature niet toegestaan (oneindige kosten). Mogelijk hebben we ze over 10.000 jaar nodig om de mensheid te redden, maar is het dan op… Hergebruik kan, maar ook al heb je 99,9% recycling per jaar, dan is er na 10.000 jaar nog maar 1/22.000e deel over – effectief hebben we het dan dus op gemaakt en is er geen weg terug. Dus we kunnen eigenlijk alleen maar zaken gebruiken die
- volledig recyclen: biologische materialen, water, lucht. Een eerste stap is van wegwerpcultuur naar hergebruik en recycling.
- Ook zou je de komende 1000 jaar alom aanwezige grondstoffen kunnen gebruiken wanneer de voorraad effectief gelijk blijft, terwijl de technologie de komende 1000 jaar verandert en misschien nieuwe oplossingen aanbiedt – b.v. het gebruik van 100 ton zand per jaar wereldwijd zal niet erg zijn.
- Om onszelf niet uit de markt te prijzen (vervuilers gaan de grens over), zijn dit typisch dingen die je vooral via Europa wilt regelen. Denk b.v. aan CO2 belasting binnen de EU, en importheffingen aan de Europese grens voor producten van buiten de EU die niet aan onze richtlijnen voldoen (impact op milieu, grondstoffen en mensheid).