Er is een belangrijk systeem dat speciale aandacht krijgt bij systemen: het systeem van de natuur. De natuur is belangrijk voor een gelukkig leven (zie Gelukkig en gezond leven). De natuur is een systeem waarvan we zelf deel uitmaken en dat we nodig hebben om te overleven. Daarom moet het voor eeuwig in stand gehouden worden. We lopen tegen meerdere limieten van de aarde aan, zie de planetaire grenzen.
Je hebt een hoeveelheid (kwantiteit) natuur nodig, b.v. om:
- Genoeg zuurstof in de lucht te hebben
- Populaties van dieren/planten stabiel te houden.
- Populaties divers te houden. Je hebt variatie nodig om je te wapenen tegen nieuwe vijanden, ziektes, droogte, … .
- Populaties kwalitatief te houden. Inteelt beperkt de variatie binnen de soort en verhoogt de kans dat recessieve genen naar boven komen die slecht zijn voor de soort.
Je hebt ook diversiteit (kwaliteit) nodig, dus wil je biodiversiteit:
- Biodiversiteit is nodig voor een stabiel ecosysteem.
- Baten door recreatie in de natuur.
- Integrale kosten/baten over de lange termijn: de kosten van het eeuwig uitroeien van soorten is mogelijk onbetaalbaar omdat er geen weg terug is.
- Geneesmiddelen, technieken en ideeën komen ook uit de natuur. Misschien hebben we nu of later een soort nodig en is die er dan niet meer. Denk b.v. aan gewassen om te eten die je kruist met een wilde soort om ze resistent te maken tegen ziektes.
- Natuur is kunst
- Een beleving in je jeugd onder een boom geeft een speciale band met die boom
- Het voelt goed om de natuur te sparen die in het vernietigingsproces geen stem heeft.
- Moreel gezien heeft niet-menselijk leven ook het recht om te overleven.
- Een deel van de planten en dieren hebben we nodig om te leven (b.v. voor voedsel productie, bestuiving, natuurlijke tegenhanger van een ziekte in gewassen). Maar we maken monoculturen die van nature instabiel zijn, dus heb je vergif voor gewasbescherming nodig. En die paar soorten voor het voedsel bieden misschien niet alle voedingsstoffen die we nodig hebben om te leven (maar daar komen we pas over 50 jaar achter).
- Mocht er in een gespecialiseerde samenleving iets gebeuren (b.v. botsing met grote komeet die de wereld verandert, of spontane vulkaan uitbarsting die de hele aarde met zwavel overdekt, nucleaire winter), dan ben je blij als de natuur weer kan herstellen we we van de natuur kunnen leven. Dan moet de natuur wel zelfstandig kunnen leven, en als alle 20 soorten die we overhouden afhankelijk zijn geworden van ons, dan lukt dat niet.
- Nieuwe soorten maken in het laboratorium is moeilijk, terwijl de natuur ze al miljoenen jaren geperfectioneerd heeft.
We kunnen soorten maar 1x uitroeien, daarna is het onomkeerbaar → better safe than sorry. Soorten kunnen een onbekende rol spelen in het hele ecosysteem, en na het uitroeien kom je erachter wat het was.
Dit is een positieve kant van kwaliteit en kwantiteit, maar de natuur staat zwaar onder druk en verandert snel. De bodem wordt steeds levenlozer, drinkwater steeds meer vervuild, verzilting van de grond, oceanen verzuren, opwarming van de aarde, veranderende lucht- en waterstromingen, … . En dat leidt voor mens en dier tot sterfte, voedseltekorten, extreem weer, migratie, overstromingen, … . En er zijn ook versterkende factoren die het proces nog meer versnellen als we over een kritische grens gaan (kantelpunten).
CO2 blijft eeuwen in de atmosfeer en zorgt voor het broeikaseffect waardoor de aarde snel opwarmt. Methaan (CH4) is tientallen malen sterker dan CO2 als broeikasgas, maar is na 20 jaar weg. CO2 krijg je vooral als je fossiele brandstoffen gebruikt voor energie. We kunnen dus beter maar snel stoppen met het onttrekken (en opstoken) van olie, gas en kolen uit de aarde. Het duurt eeuwen voor de CO2 weer is opgeslagen in de natuur.
Als je meer gevoel wilt van urgentie, kun je een kijkje nemen bij Extinction Rebellion of de globale wetenschap (IPCC). Getallen voor Nederland kun je bekijken bij KNMI’23 klimaat scenario’s.