De overheid moet voor voldoende woonruimte zorgen: wonen is een grondrecht. We hebben echter een tekort aan goede woningen: betaalbare woningen en geschikte woningen. Woningen zijn duur geworden door schaarste, lage rentestand (investeerders beleggen in huizen om zo winst te nemen) en de kabinetten Rutte hebben niet geïnvesteerd in sociale woningbouw maar juist de verhuurdersheffing ingevoerd. Gelukkig is de verhuurdersheffing afgeschaft.
Investeerders bouwen duurdere woningen omdat daar meer marge op zit, maar er is ook behoefte aan andere woningen. Denk aan woongemeenschappen, zelfstandige ouderen met zorgbehoefte of studentenwoningen met centrale voorzieningen. Of gewoon een appartement voor een betaalbare prijs.
Een groot deel van inkomsten gaat op aan huur door de stijgende prijzen. Jongeren kunnen zich daardoor minder ontplooien omdat ze langer thuis moeten blijven wonen. Om zonder of met weinig betaald werk rond te komen (zie Gegarandeerd minimaal inkomen) is het belangrijk dat huren laag zijn.
Grondbelasting geeft meer woningen omdat grond gebruikt moet worden om rendabel te zijn (zie de Correspondent over grondbelasting). Samenwonende ouderen krijgen nu minder AOW dan los wonende ouderen. Door geen verschil te maken wordt de regelgeving en simpeler en weerhoudt het ouderen er niet van samen te gaan wonen. Dan komen er ook meer huizen vrij voor anderen, die ook weer een woning achterlaten…
Bouwen kost veel energie en grondstoffen. We kunnen ook innoveren in bouwtechnieken en materialen. Kijk bijvoorbeeld naar ecodorp Boekel met warmteopslag over de seizoenen, CO2-negatief bouwen en een buurthuis voor sociale cohesie. We kunnen bouwen zonder vervuilend beton, flats van hout maken en gebruik maken van bijvoorbeeld hout, hennep of vlas. En ook meer met pre-fabricage werken zodat woningen in een week gebouwd kunnen worden.
Concrete oplossingen
Een aantal oplossingen – vooral gewoon meer bouwen:
- Invoering grondbelasting en afschaffing WOZ.
- AOW per persoon uitbetalen: Gegarandeerd minimaal inkomen
- Belast huurinkomsten op een adres waar je zelf niet woont als gewoon inkomen: geen extra belastingvoordeel voor de rijken.
- Ombouwen woningen en bedrijfspanden waar dat kan. Mogelijk minder vierkante meter per persoon, maar wel meer woningen.
- Voorkom misstanden bij verhuur (b.v. detectie via feedback-app), en snelle/gemakkelijke inzet van de rechterlijke macht bij uitbuiting.
- Bouw woningen die meer coöperatief zijn (gedeelde tuinen, keukens en recreatieruimten) voor efficiënter gebruik en sociale cohesie.
- Werk in de kassen op langere termijn automatiseren (groenten/fruit), en afstoten (bloemen). Daardoor is er minder druk op woningen, en is er ook minder overlast door andere leefpatronen van Oost-Europese medewerkers.
- Tijdelijk “tiny houses” toestaan in gemeenten. Mogelijk dat mensen hun eigen huis bouwen uit een bouwpakket.
- Nieuwe steden bouwen in hogere en minder bevolkte gebieden met nieuwste technieken, alles binnen fietsafstand en gericht op sociale cohesie. Hier kan de overheid helpen met voorfinanciering (subsidies) aan coöperaties die delen van wijken kunnen opzetten samen met de toekomstige bewoners. Daarbij zijn er sociale huurwoningen, maar zeker ook huurwoningen voor gemiddelde inkomens. Zie ook Inrichting van Nederland en een semi-willekeurig artikel van De Correspondent.
- Kraken van leegstaande gebouwen weer toestaan.
- Meer daklozenopvang, zodat niemand buiten hoeft te slapen.
- Hulp om woningen te verduurzamen (van advies en tochtstrips, dubbel glas, tot oude huizen afbreken en herbouwen). Hier kan de overheid geld aan stichtingen of teams geven, zoals fixteams door heel Nederland (Zeist, Drenthe, kierenjagers in Helmond, … ). Naast een zeer kosteneffectief milieuvoordeel wordt hiermee het gemeenschapsgevoel versterkt, krijgen de helpers een zinvol levensdoel, en worden de mensen geholpen met een lagere energierekening. Dit geldt ook mensen die niet gemakkelijk zelf de aanpassingen kunnen of zouden doen. Hier wordt iedereen toch blij van!
- Innovatie stimuleren met nieuwe bouwtechnieken van bestaande, nieuwe woningen, groepen van woningen en inrichting van steden.
- Informatie delen over de verbeteringen en aanpak van bestaande huizen en innovaties op nieuwe terreinen (bouwen zonder beton, ventilatiesystemen, warmteopslag in basalt).
- Nieuwe huizen zijn van het gas af; nieuwe gasketels op aardgas moeten gemakkelijk om te zetten zijn naar waterstof. Bedenk wel dat dit pas kan nadat er groene waterstof in overvloed is (b.v. door energie uit thorium gesmolten zout centrales).
Koppeling met uitgangspunten
Dit raakt aan de volgende uitgangspunten: