Gegarandeerd minimaal inkomen

Negatieve inkomstenbelasting, basisinkomen of vrijheidskrediet geeft een gegarandeerd minimaal inkomen voor alle burgers. Geen vetpot, maar je hoeft er niets voor te doen. Als je er een beetje bij gaat werken is de insteek dat je netto ook meer overhoudt, om mensen te stimuleren actief te zijn. Er is veel over geschreven, zie b.v. een onderzoek van de FNV, een documentaire van VPRO tegenlicht, of een site over basisinkomen.

Een gegarandeerd minimaal inkomen zonder bureaucratie en zonder tegenprestatie voor vrijheid, gezondheid, gemeenschapszin en innovatie.

Voordelen van een gegarandeerd minimaal inkomen gaan niet alleen over geld (netto winst op langere termijn), maar ook over geluk, vrijheid (zie een artikel bij de VPRO) en tegenmacht:

  • Het geeft bestaanszekerheid, en daardoor minder stress. Daardoor minder relatieproblemen (door geldproblemen), een langere termijn blik (je hoeft niet dagelijks te zorgen om te overleven) wat netto positief is, en minder gezondheidsproblemen (door stress).
  • Het geeft minder bureaucratie doordat je allerlei regelingen kunt afschaffen. Dat kost dus minder moeite van burgers en van de overheid. Denk aan het aanvragen van een uitkering en solliciteren, of studiefinanciering.
  • Het geeft een betere arbeidsmarkt omdat mensen niet economisch tot slaaf gemaakt kunnen worden doordat ze gevangen zitten in een werkgever/werknemersrelatie. Mensen kunnen hun hart volgen in waar ze hun tijd in willen steken.
  • Er is tijd voor andere zaken dan werk voor bedrijven, zoals vrijwilligerswerk of mantelzorg, maar ook b.v. jezelf beter leren kennen of kunst maken. Hierdoor wordt de gemeenschap hechter.
  • Het geeft meer innovatie omdat mensen vrijer te zijn om de dingen te doen die ze belangrijk vinden. Dingen doen vanuit interesse zorgt dat je beter leert. En omdat er een vangnet is kun je gemakkelijker een risico nemen om iets nieuws te proberen.

Als er extra hulp nodig is, zou is de gemeente verantwoordelijk die hulp te leveren. Niet in geld (zoals b.v. een PGB: persoonsgebonden budget), maar in natura. Mensen die extra hulp nodig hebben (b.v. een aanpassing in huis, een budgetcoach, hulp op internet of gewoon om minder alleen te zijn) kunnen die van de gemeente krijgen. Hulpbehoevenden kun je zo ontzorgen. Zelfredzaamheid is een mythe voor een groep hulpbehoevenden die door de bomen het bos niet meer zien.

Ten behoeve van de woningmarkt zou je het inkomen los kunnen zien van het aantal mensen in een huishouden (nu is er een check voor AOW op alleen/samenwonend). Dan kunnen oudere mensen in 1 huishouden wonen i.p.v. 2 huizen aan te houden vanwege de financiële gevolgen. Daarmee komen huizen beschikbaar, en is ook minder controle/bureaucratie nodig.

Uiteindelijk kost dit minder dan 1% van het bbp (zie de Correspondent: “Conclusie: deze variant van het basisinkomen is prima betaalbaar.“), is veel socialer, leidt tot minder druk op de zorg (ziekenhuizen, huisartsen, politie). Het kan zelfs netto positief uitvallen op de langere termijn – maar geld is niet de reden om dit te doen.

Concrete oplossingen

Je kunt het minimale inkomen verhogen als compensatie voor hoge belasting op producten/diensten, waarvan de opbrengst terug vloeit naar de burgers. Rijke burgers betalen meer belasting dan arme burgers (omdat ze meer producten/diensten kopen), maar iedereen krijgt een vast bedrag terug. Innen via B.T.W. is relatief simpel. Je kunt milieubelastende producten extra belasten, maar dat moet je dan goed definiëren.

Concreet dus:

  • Invoeren van een negatieve inkomensbelasting, basisinkomen of vrijheidskrediet.
  • Het invoeren hiervan is gekoppeld met het afschaffen van uitkeringen. Dat maakt het simpeler voor de belastingdienst, en er is geen reden meer om de uitkeringen te houden. Denk aan uitkeringen zoals de basisbeurs, IOW, AOW en WW.
  • BTW/accijns extra verhogen, en de extra inkomsten verdelen over alle burgers.
  • Het basisinkomen moet niet stromen naar rentebetalingen. Uitsluiten dat het niet vrij besteedbaar is, en mensen gemakkelijker en sneller schuldenvrij maken.

Koppeling met uitgangspunten

Dit raakt aan de volgende uitgangspunten: